HİZMET İHRACATINDA KDV İSTİSNASI UYGULAMASI

Bursa Gerçek Gazetesi : 17 Ağustos 2011

ihracatında KDV istisnası uygulamasında pek tereddüt yaşanmazken hizmet ihracında KDV istisnası uygulamasında tereddütler yaşanabilmektedir. Uygulamada yaşanan tereddütlerin temel nedeni, hizmet ihracatının gümrükten geçme gibi bir şarta bağlanamamasından kaynaklanmaktadır.

Konu ile ilgili KDV Kanununun 11.12.ve 32.maddelerine, ayrıca aynı kanuna bağlı olarak yayınlanan 17, 26, 30 ve 113 seri numaralı tebliğlere bakılabilir.

A-Hizmet İhracatında KDV İstisnası Uygulanabilmesinin Şartları.

1-Hizmet Türkiye’de, yurtdışındaki bir müşteri için yapılmış olmalıdır.

2-Fatura veya benzeri belge yurtdışındaki müşteri adına düzenlenmiş olmalıdır.

3-Hizmetin bedeli döviz olarak Türkiye’ye getirilmelidir.

4-Hizmetten yurtdışında yararlanılmalıdır.

Dört şarttan ilk üç şartın anlaşılmasında ve uygulamasında pek tereddüt yaşanmamaktadır. Ancak, 4.şart olan “Hizmetten yurtdışında yararlanılmalıdır” şartının anlaşılmasında ve uygulamasında ciddi anlamda tereddütler yaşanabilmektedir.

Aşağıdaki örneklerle konuyu açıklığa kavuşturmaya çalışalım.

KDV istisnasında yararlanılabileceğine ilişkin örnekler.

Örnek:1 Almanya'da yerleşik bir firma Türkiye'den beyaz eşya ithal etmektedir. Türkiye'de yerleşik (A) firması da söz konusu beyaz eşyanın temini, kalite kontrolü gibi işleri yabancı firma adına yapmaktadır.

(A) firması, bu hizmetleri ile ilgili olarak yaptığı harcamaları ve komisyon ücretini yabancı firmaya fatura etmekte ve karşılığını döviz olarak Türkiye' ye getirmektedir.

İhraç edilen mal yurt dışında tüketildiğinden, (A) firmasının yaptığı bu hizmet karşılığında aldığı komisyon, hizmet ihracatı istisnası kapsamında değerlendirilecektir.

Örnek:2Irak'ta yerleşik bir firma sulama projesini üstlenen (A) Türk firması hakkında, (B) Türk danışmanlık firmasından, bu firma ile ilgili olarak yeterlilik araştırmasının yapılmasını istemiştir.

(B) danışmanlık firması bu hizmeti ile ilgili olarak yaptığı harcamaları ve komisyon ücretini yabancı firmaya fatura etmekte ve karşılığında döviz olarak Türkiye’ye getirmektedir.

(A) firmasının hizmetinden yurt dışında faydalanılacağından, (B) danışmanlık firmasının yaptığı bu hizmet karşılığında aldığı komisyon hizmet ihracatı istisnası kapsamında değerlendirilecektir.

Örnek:3Türkiye'de tam mükellef durumunda olan (X) Mühendislik Ltd. Şti. Ürdün'de bulunan bir firma ile yaptığı anlaşma uyarınca bu firmaya bir tekstil fabrikası projesi çizimini yapmış ve buna ait bedeli T.C.  Merkez Bankası aracılığı ile tahsil etmiştir.

 Bu proje çiziminde yukarıda belirtilen şartların tümü gerçekleştiğinden, bu hizmet işi, hizmet ihracatı istisnasından yararlanacak ve (X) firması, keseceği faturada katma değer vergisi hesaplamayacaktır.

Örnek:4

Türkiye'de yerleşik olan ve seyahat acenteliği yapan (B) A.Ş. yurt dışında bulunan bir seyahat acentesinin gönderdiği turist grubuna konaklama, tur düzenleme ve yeme-içme hizmeti vermektedir. Bu mükellef, söz konusu hizmeti karşılığında, 15.000 lira para almıştır. Türkiye'deki seyahat acentesi aldığı bu paranın 13.500 liralık kısmını, turist grubunun Türkiye'deki konaklama, yeme-içme gibi masraflarında kullanmıştır. Yaptığı bu masraflardan sonra kendisine 1.500 TL’si kalmıştır.

Bu durumda bu mükellef yabancı seyahat acentesine 1.500 TL’lik hizmette bulunmuştur. Bu hizmetten yabancı seyahat acentesi yararlandığından bu tutara katma değer vergisi uygulanmayacak ve hizmet ihracatı kapsamında işlem yapılacaktır. 13.500.-TL’lik kısım için ise genel esaslara göre KDV hesaplanacaktır.
 

KDV istisnasından yararlanılamayacağına ilişkin örnekler.

Örnek 1:Yabancı bir firma mallarının pazarlanmasını sağlamak amacıyla Türkiye'de bir büro açmıştır. Bu büro, pazarlama hedeflerini tam olarak tayin edebilmek için satışını yaptığı mallara olan talebin araştırılmasını Türkiye'de yerleşik (A) Danışmanlık firmasına vermiştir.

Bu Danışmanlık firmasının, sözü edilen yabancı firmanın Türkiye'deki bürosuna verdiği hizmet, bu büronun Türkiye'deki faaliyetlerini ilgilendirdiğinden, hizmet, ihracat istisnasından yararlanamayacaktır.

Örnek 2: Türkiye’de yerleşik olan ve aracılık faaliyetinde bulunan (A) Şirketi, Japonya'da yerleşik bir firmanın mallarına Türkiye'de müşteri bulmaktadır.

Bu şirket aracılık faaliyetine ilişkin olarak, faturayı yabancı firma adına düzenlemiş ve hizmet bedelinin Türkiye'ye döviz olarak gönderildiğini döviz alım bordrosu ile tevsik etmiştir. Ancak, adı geçen şirketin yaptığı hizmetten Türkiye'de yararlanıldığından, bu hizmetin ihracat istisnası kapsamında değerlendirilmesi mümkün değildir.

Örnek:3 Almanya’da yerleşik (X) firması Türkiye’ye sattığı makinelerin arızalanması halinde tamir edilmesi işini Türkiye’de yerleşik (D)  firmasına vermiştir. (D) firması arızalanan makinelerin tamir bedeline ilişkin tutarı (X) firmasına fatura etmekte ve bedelini de Türkiye’ye getirmektedir.

Bu durumda, hizmetten Türkiye’de faydalanıldığından KDV istisnasından yararlanılamayacaktır.

B-HİZMET İHRACATINDA KDV BEYAN DÖNEMİ

Yurt dışındaki müşteriler için ifa edilen hizmetlerin karşılığı olarak düzenlenen fatura bedelleri, hizmetin ifa edildiği dönemde, bedelin döviz olarak Türkiye'ye gelmesi beklenilmeden ihracat istisnası kapsamında beyan edilecektir.

Ancak, bu şekilde beyan edilen işlemlerle ilgili yüklenilen ve indirim konusu yapılamayan vergilerin iadesi hizmet bedeli döviz olarak Türkiye'ye gelmeden yerine getirilmeyecektir.

DEĞERLENİRME.

*Yurtdışında yerleşik kişi veya kurumlar için ifa edilen hizmet bedellerinin KDV istisnasından yararlanıp yararlanılamayacağı konusunda bazen duraksamalar yaşanılabilmektedir. Yukarıda aktarılan 4 şartın tamamının aynı anda gerçekleşmesi durumunda istisnadan yararlanılabileceği aksi halde yararlanılamayacağı unutulmamalıdır.

*”Hizmetten yurtdışında yararlanılması” şartını yukarıda örneklerle anlatmaya çalıştım. Genelde duraksamalar bu şartın yerine getirilip getirilmediği konusunda yaşanmaktadır. Bu sebeple her somut olayı kendi içinde değerlendirmek gerekir. Tereddüt halinde idari görüş talep edilmesini tavsiye ederim.