Öğrencilere verilen burslar vergi matrahından düşer mi?
Bursa Gerçek Gazetesi : 14 Eylül 2011
Bu konuyu yazmak, üstadım Yeminli Mali Müşavir Cevdet Akçakoca’nın mail yolu ile gönderdiği yazıyı okuyana kadar hiç aklıma gelmemişti.
Üstadım;“Yine her yıl olduğu gibi okulların açılma zamanı geldi. İlkokuldan üniversiteye kadar bütün okullar eğitim ve öğretime başlayacak, cıvıl cıvıl öğrenciler ülkenin geleceği için öğrenecekler, çalışacaklar, bizler de evlatlarımızla iftihar edeceğiz. Ülkemizde zenginleşme, gelir dağılımında iyileşme, dünyaya açılma ile birlikte Somali gibi dünyanın fakir ülkelerine yardımlarda bulunmaya, her türlü afette bütün dünya ülkelerine yardım etmeye başladık.
Ancak, kendi ülkemizde, firma ve şirketler de cıvıl cıvıl öğrencilerimiz için burs,tahsil ve tatbikat ödemeleri gibi konularda yardım yapmalı diye benim gibi herkes düşünmektedir. Ancak, ticaret şirketleri böyle bir yardım yaparken bu yardımların gider kabul edilmesini ve ödeyecekleri vergiyi azaltmasının gerekli olduğunu düşünmektedirler.
Burs ve tahsil yardımlarında ise kazın ayağı öyle değildir. Her isteyen, her istediğine burs veremez, tahsil ve tatbikat yardımı yapamaz. Bunların şartları vardır.” diyerek çok ama çok önemli bir konuya işaret ediyor bu yazısı ile. Ben de bu işareti alarak aşağıdaki açıklamalarımı ve yorumumu yapayım.
Öğrencilere Verilen Bursların Durumu.
ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaat’ dir. Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmez. (GVK Madde:61)
Çalışanlara ödenen ücretler üzerinden vergi tevkifatı yapılır. (GVK Madde:94)
1. Resmi ve özel müesseseler ve şahıslar hesabına yabancı memleketlerde tahsilde veya stajda bulunan öğrenci ve memurlara gider karşılığı olarak verilen paralar (özel müesseseler tarafından yapılan ödemeler, benzeri devlet öğrenci ve memurlarına verilen miktardan fazla olduğu takdirde, aradaki fark ücret olarak vergiye tabi tutulur.)
2. Resmî ve özel müesseselere ve şahıslar hesabına Türkiye'de tahsilde bulunan öğrenciye iaşe, ibate ve tahsil gideri olarak ödenen paralar gelir vergisinden istisna edilmiştir.(GVK Madde:28)
Çalışanlara evvelce yapılan veya gelecekte yapılacak hizmetler karşılığı verilen veya sağlanan para, ayın ve menfaatler ücret olarak vergiye tabi tutulacaktır.
Tahsil ve tatbikat ödemeleri ve bu meyanda burslar; gelecekte yapılacak hizmetler karşılığını teşkil eden ücret ödemesi sayılmakla birlikte, sözkonusu istisna hükmü gereğince gelir vergisine tabi tutulmayacaktır. (GVK 128 no’lu tebliğ)
Ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderler kurum kazancının tespitinde gider olarak indirilebilecektir.(GVK Madde:40)
Bu hüküm ve açıklamalar göre,
1) Öğrencilerin Türkiye'de tahsilde bulunması veya Şirket hesabına yurtdışında eğitim görmesi ,
2) Yapılan ödemenin yeme ve yatma giderleri ile tahsil giderlerinin karşılanması amacına yönelik bulunması ve ödemenin bizzat öğrencilere yapılması,
3) Şirket ile öğrenciler arasında işçi-işveren ilişkisi bulunmaması halinde verilecek bursların gelir vergisinden istisna edilmesi gerekir.
Ayrıca, verilen bursların,
1) İşle ilgili olması, yani burs verilen öğrencinin eğitim-öğretim gördüğü alanla burs veren işletmenin işinin ilgili olması,
2) Burs verilen kişilerin okulu bitirdikten sonra işletmede hizmet yükümlülükleri nedeniyle çalışacaklarını gösteren bir sözleşme düzenlenmesi, (noter onaylı olması tereddütleri ortadan kaldırır) ve bu durumun herhangi bir inceleme anında denetim elemanına ispatlanması,
3) Burs verilecek kişilerin, Türkiye'nin her tarafında eğitim gören öğrencilerin katılabileceği bir yarışma sınavı sonunda başarılı olması ve verilecek burs miktarının işin önemi ve genişliği ile orantılı olması halinde kurum kazancının tespitinde gider olarak dikkate alınabilecektir.
Yukarıda sıralanan şartlar olmaksızın yardım amacı ile verilen bursların kayıtlara gider olarak yansıtılması mümkün değildir.
Değerlendirme ve Öneri.
Görüldüğü üzere öğrencilere verilen bursların gider yazılabilmesi, başka bir ifade ile vergi matrahından düşülebilmesi bir hayli şarta bağlanmış. Bu şartların varlığı neticesinde “öğrencilere ödenen bursların” gider yazılması bir hayli güç ve sıkıntılı.
Ne yapılabilir?
Malum olduğu üzere, doğal afetler, kıtlık gibi nedenlerle diğer ülkelere yapılan yardımların bile vergi matrahından düşülebilmesi için gerekli yasal düzenlemeler yapılabilirken kendi geleceğimiz dediğimiz evlatlarımıza verdiğimiz eğitim-öğretim burslarının vergi matrahından düşülebilmesi için neden yasal bir düzenleme yapılmasın?
Burs verilebilecek olanların gelir seviyesi ve burs verilebilecek miktarla ilgili belirlemeler yapılsa hayırsever işverenlerimizin hayır yapma şevki artmış olmaz mı?
Bu konuda yasal bir düzenlemeye ihtiyaç olduğu kanaatindeyim.
Bu vesile ile çocuklarımıza, gençlerimize sağlıklı, huzurlu bir eğitim-öğretim dönemi dilerim.
