Sermaye şirketlerindeki hisselerin devrine dikkat!
Bursa Gerçek Gazetesi: 28 Aralık 2011
Bir sohbet toplantısında işveren olan dostum, ortağı olduğu bir anonim şirketteki hissesini sattığını ve bu işten ne kadar kar elde ettiğini keyifli bir halde anlattı.
Onu dinledikten sonra satış işlemi ile ilgili sorular sordum. Aldığım cevaplara göre, elde ettiği kardan “Gelir Vergisi” ödemesi gerekiyordu. Ama o bunu hiç hesaba katmamıştı. Zira söz konusu vergiyi ödediğinde elde ettiği kar ciddi oranda azalıyordu. Hem de keyfini kaçıracak kadar.
Bugün bu konuyu yazayım istedim.
Sermaye şirketi dediğimizde, yaygın olarak Anonim ve Limited Şirket aklımıza gelir. Eshamlı (sermayesi paylara bölünmüş) komandit şirket diye bir şirket türü daha var ama uygulamada bu şirket türüne pek rastlamayız.
HİSSE DEVİRLERİNDE VERGİLEME
GELİR VERGİSİ YÖNÜNDEN
A) ANONİM ŞİRKETTE SAHİP OLUNAN HİSSENİN SATIŞI
1- Gerçek kişilerin hisse satışı.
a- Hisse senedi veya ilmühaber bastırılmış olması vergi hukuku açısından önemli. Eğer hisse senedi veya ilmühaber bastırılmış ise ve bunlar 2 yıldan fazla süre ile elde tutulmuşlar ise kaç TL’ye satılırsa satılsın, vergiye tabi değil. 2 yıl dolmadan satılırsa, maliyet bedeli ile satış bedeli arasındaki fark vergiye tabi. (Gelir Vergisi Kanunu Mükerrer Madde:80/1) Maliyet bedeli, alış bedeline TEFE uygulanarak bulunur. (Gelir Vergisi Kanunu Mükerrer Madde:81)
b- Hisse senedi veya ilmühaber bastırılmamış ise ne kadar süre ile elde tutulursa tutulsun, maliyet bedeli ile satış bedeli arasındaki farktan istisna olan tutar (2011 için 8.000 TL) düşüldükten sonra geriye kalan kısım vergiye tabi.
2- Anonim şirketlerin hisse satışı.
Bir anonim şirket, başka bir sermaye şirketteki iştirakini 2 yıldan fazla elde tuttuktan sonra satarsa bu satıştan doğan karın yüzde 75’i vergiye tabi değil yüzde 25’i üzerinden vergi alınır. Bu imkandan yararlanmanın şartları da şöyle sayılmış kanunda.
1- Elde edilen kar, 5 yıl süre ile özel bir fon hesabında tutulacak. Sermayeye de eklenebilir. 5 yıl müddetle şirketten çekilmeyecek.
2- Satış bedeli satışın yapıldığı yılı izleyen ikinci yılın sonuna kadar tahsil edilecek. (Kurumlar Vergisi Kanunu Madde:5/e)
Yukarıda izah edilenlerden anlaşılacağı üzere, sahip olunan iştirak hissesi, sahip olunduğu tarihten itibaren iki yıl dolmadan satılırsa, satıştan doğan karın tamamı kurum kazancı olarak vergiye tabi.
B) LİMİTED ŞİRKETTE SAHİP OLUNAN HİSSENİN SATIŞI
1- Gerçek kişilerin hisse satışı
Limited şirketlerin hisse senedi veya ilmühaber bastırmaları söz konusu değil. Dolayısı ile limited şirketteki hisseler ne zaman satılırsa satılsın satıştan elde edilen kar vergiye tabi. Elde edilen kardan istisna olan tutar (2011 yılı için 8.000 TL) düşülecek. Maliyet bedeli, alış bedeline TEFE uygulanarak bulunur. (Gelir Vergisi Kanunu Mükerrer Madde:81)
2- Limited şirketlerin hisse satışı.
Limited şirketin diğer bir anonim veya limited şirkette sahip olduğu iştirakini satması halinde vergileme, yukarıda anlattığımız anonim şirketin iştirak satışındaki gibi olacaktır.
KATMA DEĞER VERGİSİ YÖNÜNDEN
1- Anonim şirketlerin bastırdığı ilmühaber veya hisse senedi satışı KDV’ye tabi değil. (KDV Kanunun 17/4-g, Gelir Vergisi Genel Tebliği 232/5 ve Türk Ticaret Kanunu Madde 411)
KDV kanunun ilgili maddesinde hisse senedi ibaresi geçmekle beraber ilmühaber ibaresi geçmiyor. Ancak TTK Madde:411’de ilmühaberlerin hisse senedi yerine geçtiği ifade ediliyor. GVK 232 sayılı Genel Tebliğinde de ilmühaberler, vergileme mantığı itibari ile hisse senedi gibi kabul ediliyor. Mali idarenin vermiş olduğu muhtelif görüşlerde de aynı durum ifade ediliyor.
2- Sermaye şirketlerinin anonim şirkette sahip oldukları iştirakler için söz konusu anonim şirket hisse senedi veya ilmühaber bastırmamışsa veya anonim şirket dışındaki diğer sermaye şirketlerine iştiraklerde;
a- Sahip olunan iştirak, sahip olma tarihinden itibaren 2 yıl geçmeden satılırsa yüzde 18 KDV’ye tabi.
b- Sahip olunan iştirak, sahip olma tarihinden itibaren 2 yıl geçtikten sonra satılırsa KDV’ye tabi değil.
(KDV Kanunu Madde:17/4-r)
TAVSİYELER
1- Anonim şirket şeklinde kurulmuş olan sermaye şirketleri, ilmühaberin de ötesinde hisse senetlerini bastırmalılar. İlmühaber veya hisse senedi bastırmanın basılı evrak maliyeti dışında herhangi bir maliyetinin olmadığını da ifade etmiş olayım.
İlmühaberler KDV yönünden hisse senedi gibi kabul edilmeyebiliyor. Geçmişte idare, ilmühaberleri hisse senedi hükmünde kabul ettiği gibi etmediği de olmuştur.
2- Mali idare, bu konu ile alakalı anlaşılır, yoruma açık olmayan yeni bir düzenleme yapmalı. Özellikle Katma Değer Vergisi yönünden yapılacak düzenlemenin yoruma açık bırakmayacak şekilde yapılması gerekir. KDV Kanunu Madde 17/4-g bölümünde yer alan hisse senetlerinden önce gelmek üzere “…ilmühaberler…” eklenerek sorun halledilebilir. Bu yasal değişiklik yapılırsa 1. maddede söylediğimi yapmaya gerek kalmaz.
