Vergide Uzlaşma müessesesi - 2

Bursa Gerçek Gazetesi : 16 Kasım 2011

II- TARHİYAT SONRASI UZLAŞMA

1- UZLAŞMANIN KONUSU

Tarhiyat Sonrası Uzlaşma; verginin tarh edilmesi ve cezanın kesilmesinden sonra başvurulabilecek bir yol olduğundan Tarhiyat Sonrası Uzlaşma olarak adlandırılmıştır.

2-UZLAŞMANIN KAPSAMI

Tarhiyat sonrası uzlaşmanın kapsamına; vergi daireleri tarafından mükellef adına ikmalen, re’sen veya idarece tarh edilen ve vergi dairelerinin tarha yetkili olduğu bütün vergi, resim ve harçlar ile bunlara ilişkin olarak kesilecek vergi ziyaı cezaları girmektedir.

Kaçakçılık suç ve cezalarından dolayı kesilen cezalar ile usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezaları uzlaşma kapsamı dışındadır.

3-UZLAŞMA SÜRECİ VE SONUÇLARI

-Mükellef veya vekili, tüzel kişiler, küçükler ve kısıtlılarda bunların kanuni temsilcileri aracılığı ile uzlaşma talebinde bulunulur.

- Uzlaşma talebi, yetkili uzlaşma komisyonuna veya mükellefin bağlı olduğu vergi dairesine dilekçe ile yapılır.

- Uzlaşma talebi vergi/ceza ihbarnamesinin mükellefe tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 30 gün içinde yapılır.

-Tarhiyat sonrası uzlaşmada da mükellefler “kısmi uzlaşma” talebinde bulunabilirler.

-Uzlaşma görüşmeleri başlamadan önce, talebin uygun şekilde ve süresi içinde yapılıp yapılmadığı ve uzlaşmanın komisyonun yetkisi içinde olup olmadığı tespit edilir.

-Uzlaşmaya, uzlaşma talebinde bulunmaya yetkili olanlar katılabilir.

-Mükellef uzlaşma görüşmelerinde, bağlı olduğu meslek odasından bir temsilci ve 3568 sayılı Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanununa göre kurulan meslek odasından bir meslek mensubu bulundurabilir.Bu kişiler uzlaşma komisyonu toplantısında görüşlerini açıklamak için katılabilirler; ancak tutanakları imzalayamazlar.

- Görüşme sonunda uzlaşmanın sağlanması halinde, üç nüsha olarak düzenlenen Uzlaşma Tutanağı komisyon başkan ve üyeleri ile mükellef veya vekili tarafından imzalandıktan sonra, bir örneği mükellef veya vekiline derhal verilir.

Uzlaşmanın mükellefin bağlı bulunduğu vergi dairesi dışındaki bir komisyonda yapılması halinde; kalan iki nüshadan biri gerekli işlem yapılmak üzere üç gün içinde ilgili vergi dairesine gönderilir, diğeri ise uzlaşma komisyonunda oluşan dosyada saklanır.

-Uzlaşmanın temin edilememesi (Mükellefin uzlaşmaya katılmaması veya uzlaşma tutanağını ihtirazi kayıtla imzalamak istemesi)  halinde, aynı vergi için yeniden uzlaşma talebinde bulunulamaz.

-Komisyon teklifinin, mükellef tarafından kabul edilmemesi nedeniyle uzlaşma gerçekleşmezse, komisyon nihai teklifini tutanağa geçirir. Mükellefin, dava açma süresinin son günü akşamına kadar komisyonun nihai teklifini kabul ettiğini bir dilekçe ile vergi dairesine bildirmesi halinde bu tarih itibariyle uzlaşma gerçekleşmiş sayılır ve buna göre işlem tesis edilir.

- Uzlaşma tutanağı tahakkuk fişi yerine geçer. Uzlaşma tutanağı, vergi ve cezaların normal vadelerinden önce mükellefe tebliğ edilmişse söz konusu vergi ve cezalar normal vadesinde ödenir. Ödeme süresi geçmiş olanlar ise, uzlaşma tutanağının tebliğ edilmesini müteakip 30 gün içinde ödenir.

-Uzlaşmaya varılması halinde uzlaşılan vergi ve vergi ziyaı cezasına karşı dava açılamaz. Hiç bir merciye şikayette bulunulamaz.

-Uzlaşma talebinde bulunan mükellef, uzlaşma talep ettiği vergi ve vergi ziyaı cezası için ancak uzlaşma sağlanamazsa ya da temin edilemezse yargı yoluna başvurabilir.

- Uzlaşmanın gerçekleşmemesi durumunda mükellef, uzlaşmanın sağlanamadığını gösteren tutanağın tebliğinden itibaren genel hükümler dairesinde yetkili vergi mahkemesinde dava açabilir. Bu durumda dava açma süresi bitmiş veya 15 günden az kalmış ise, bu süre tutanağın tebliğinden itibaren 15 gün uzar.

- Aynı vergi ve vergi ziyaı cezası için uzlaşma talebinin yanı sıra dava da açılmışsa, dava, uzlaşma işleminin sonuca bağlanmasından önce vergi mahkemelerince incelenmez, herhangi bir nedenle incelenir ve karara bağlanırsa bu karar hükümsüz sayılır.

- Uzlaşmaya varılması halinde bu durum mahkemeye bildirilir ve davanın incelenmeden reddolunması sağlanır.

 Üzerinde uzlaşılması sonucu, tahakkuk ettirilen vergi ve bu vergiye ilişkin hesaplanan gecikme faizi ile

vergi ziyaı cezasının vadesinde ödenmemesi uzlaşmayı geçersiz kılmaz.

CEZALARDA İNDİRİM TALEBİ

- Mükellef, yapılan tarhiyata karşı uzlaşma veya cezalarda indirme talebinde bulunma haklarından sadece birinden yararlanabilir.

-Mükellef, yapılan tarhiyat dolayısıyla kesilen cezaya karşı vergi/ceza ihbarnamesinin tebliğ tarihini takip eden 30 günlük dava açma süresi içerisinde cezalarda indirim hakkından yararlanmak üzere ilgili vergi dairesine başvurarak vadesinde veya 6183 sayılı Kanunda belirtilen türden teminat göstererek vadenin bitmesinden itibaren üç ay içindeödeyeceğini bildirirse;

-Vergi ziyaı cezası mükellef adına ilk kez kesilmiş ise yarısı, takiben kesilenlerde üçte biri,

-Usulsüzlük veya özel usulsüzlük cezalarının üçte biri indirilir.

Uzlaşma talebinde bulunan mükellef, uzlaşma tutanağını imzalayıncaya kadar uzlaşma talebinden vazgeçtiğini beyan ederek kesilen cezalar için indirimden yararlanabilir. Aksi halde uzlaşma tutanağı imzalandıktan sonra söz konusu indirim hakkı ortadan kalkar.

Bir önceki ve bu yazımda vergi uyuşmazlıklarında idari bir çözüm olan uzlaşma müessesesini anlatmaya çalıştım. Bu anlatış esnasında detaylara fazlaca girmeyip konuyu genel hatları ile aktarmaya çalıştım. Ayrıca indirim hükümlerinden de kısaca bahsetmiş oldum.

Tarhiyat öncesi ve Tarhiyat sonrası uzlaşma öz itibari ile bir birine benzer. Detaylarda farklılık olmakla beraber amaç, vergi uyuşmazlıklarında yargıya gitmeden mükellefle idarenin anlaşabilmesini sağlamaktır.

Hangi ölçüler içinde anlaşılır? Objektif ölçüler var mıdır? Vergi aslı ve cezaları ne kadar indirilebilir? Vergi cezaları sıfırlanabilir mi? Vergi aslından indirim olur mu? Bu soruların cevabını, uzlaşma müessesesinin genel bir değerlendirmesini yapacağım bir sonraki yazımda sizlerle paylaşacağım.